Alsof het niet eens is waargenomen. (En misschien is dat ook wel zo).

Eergister vroeg iemand op facebook via de chat iets over iemand waar wij beide moeilijk contact mee kunnen krijgen. Voortaan maar gewoon negeren?, vroeg hij.

Ik schreef er dit over:
Tsja, in het verleden heb ik daar veel tijd in gestoken. Tot het gaatje zeg maar. Daar grijp ik nu, als ik weer eens wat heb gezegd, na twee of drie rondjes op terug. Voor mij werkt dat. Hij raakt nauwelijks mijn twijfel nog. (Hij is er heel erg goed in om je/mij te doen twijfelen om een of andere reden. Dat vind ik wel intrigerend. Doet me denken aan een artikel dat ik laatst las waarin een vrouw over. Oh wacht, dat staat nog open: “Naomi Klein: ‘Trump is an idiot, but don’t underestimate how good he is at that’ ” Zoiets is er ook met hem aan de gang wat mij betreft. Hij is ergens heel erg goed in. Wat is dat denk jij?

En een paar uur later schreef ik nog dit:
Ik bedacht vanavond in de sauna dat ik een keer een analyse heb geschreven over de overeenkomst tussen zijn gedrag en dat van een vriend van mij. Heb inmiddels gezien dat dit in een email is. Ik heb de tekst ook wel eens aan die persoon toegestuurd trouwens. (In die mail heet hij Karel). Ik heb met die vriend een jarenlange moeizame communicatiestrijd gevoerd die nog duurt, alleen tijdelijk is gestopt. Heel pijnlijk allemaal. In het begin maakte ik van mijn analyses gewoon blogs, met zijn instemming. De laatste anderhalf jaar heb ik de blogs achterwege gelaten. Te pijnlijk. Te pijnlijk die eeuwige herhaling die tot niets leidt. Ik zal er voor jou een blog van maken, maar dan moet ik wat meer tijd nemen dan ik nu heb en ik moet het dan wat anonimiseren.

In die email schreef ik mijn analyse over het geheel aan een wederzijdse vriendin B.
De vriend duid ik aan met D.
De email is van precies een jaar geleden. En was getiteld: “Een serie impressies over wat er gaande is was en zijn zal (wellicht) tussen D. en mij en tussen soortgelijk bedrade minds en mij, een en ander onder woorden getracht gericht aan B. als lachende derde. Of zoiets”

Citaat.

Hallo B.,

Een paar weken geleden suggereerde ik dat ik maar aan jou moest uitleggen wat er mijns inziens gebeurt tussen D. en mij.
Ik doe een poging, gebruikmakend van wat er in de voorbereiding hiervan zoals langskwam en bleef hangen.
Daar gaat ie.

Drie jaar geleden schreef ik aan vriend Andre: “En ja, dat is mijn makke: als iets op detailnivo niet klopt, dan klopt er iets niet.”

En inmiddels is het mij min of meer duidelijk, eigenlijk vanaf het begin wel, dat voor D. geldt dat als er naar details wordt gevraagd er iets niet klopt.

Ik heb, steeds er vanuit gaande dat dit uitlegbaar is aan eenieder, heel heel veel energie gestopt in pogingen D. te laten verstaan wat ik zich zie afspelen.

Inmiddels is het mij duidelijk dat het precies dat is wat maakt dat de communicatie staakt.

Simpel gezegd zie ik D. functioneren op zijn manier, dat wil zeggen op een bepaald nivo van abstractie.
Dat wil weer zeggen ergens tussen het nivo van de kleinst mogelijk waarneembare deeltjes waar het gaat om menselijke waarneming en de grootst mogelijke deeltjes waar het gaat om menselijke waarneming.
En, daar komt mijn makkke, ik ben zo bedraad (=wired) dat als iemand een bewering doet, ik mij op grond van ervaring pijnlijk van het feit bewust ben dat als iemand iets beweert, dat dan de kans groot is dat ik iets anders begrijp dan die persoon bedoelt. Met als gevolg dat ik een sterke gewoonte heb ontwikkeld om mijn begrip te toetsen door het stellen van naar details informerende vragen alvorens een inhoudelijke reactie te geven.

Om een of andere reden slaat D. daarvan op tilt.
En weigert mij de gevraagde informatie.
En daarvan sla ik weer op tilt. In die zin dat ik dan in volstrekte hardnekkigheid achter die informatie aan ga.
En ik met D. in meta=discussies verzeil over woordenboekkwesties die dan ook weer door D. worden beslecht met stellingen vanuit zijn habituele abstractienivo. In ons geval samen te vatten in de stelling van D.: details zijn ‘minor details’.
Met andere woorden waar ik naar vraag omdat het voor mij van groot belang is, wordt door D.  met grote hardnekkigheid niet verstrekt, omdat het afdalen naar een specifieker nivo voor hem kennelijk net zo bedreigend is als het voor mij is om dat niet te doen.

Ik heb hem jarenlang proberen uit te leggen dat er iets voorafgaat aan mijn actie van doorvragen.
Dat ook hij wellicht een rol speelt in de dynamiek. Dat wil er bij hem niet in.

Afgelopen week kreeg ik opeens weer contact met mijn favoriete autist op facebook.
Het viel me opeens op dat ik die man precies hetzelfde zie doen als ik D. zie doen: er worden stellingen geponeerd met een toonzetting van vanzelfsprekendheid. Mijn doorvragen of uitdagend vragen wordt in het antwoord genegeerd.
Alsof het niet eens is waargenomen. (En misschien is dat ook wel zo).
En er komt dus een antwoord dat weer op hetzelfde abstractienivo is als de eerste stelling.
In feite worden steeds dezelfde stellingen herhaald.
(En het is altijd uitleg van de ander, na reactie van de ander volgt weer [dezelfde] uitleg aan de ander).

Ik noem de man Karel voor de anonimiteit.
En kopieer een serie van onze uitwisseling van afgelopen week.
(Jeetje, ik dacht dat de vogel gevlogen was, duurde even voor ik ‘m terugvond. Op zijn pagina zegt hij, zie ik nu voor het eerst,
dit: “I have Asperger’s Syndrome – I communicate in a way which may be less emotional than you are used to.”

Karel: Ik ben autistisch en heb dit mezelf aangeleerd. Wanneer ik bijv. een frustratie beleef die langer dan een paar minuten aanhoudt, dan zeg ik hardop ‘Frustratie staat niet los van voldoening’. Daardoor lost die ervaring weer op – onze illusies zijn gewoon niet tegen de door ons uitgesproken waarheid bestand.

Hans van der Gugten. Hallo Karel. Long time no see. Ik reageer op je stukje waarin je zegt dat je autistisch bent. Dankjewel voor deze heldere en onomwonden mededeling. Dat verklaart voor een deel de moeite die ik steeds moest doen om de brug te slaan naar je teksten. (Dat is vorig jaar een paar keer goed gelukt, ik heb veel geleerd van onze ‘exchange’). Ik vind dat je een intrigerend voorbeeld geeft van wat je jezelf hebt aangeleerd. (“dan zeg ik hardop ‘Frustratie staat niet los van voldoening’. Daardoor lost die ervaring weer op – onze illusies zijn gewoon niet tegen de door ons uitgesproken waarheid bestand. “). Bij mij komt de vraag op, of dat beeld dat alles een is, dat alles verbonden is, niet een soort Godsbeeld is. Of zoiets.
June 28

Karel. Hoi Hans, alle beelden zijn per definitie illusie. Een foto van een boom is geen boom; een recept of menukaart is geen gerecht; en ons geld is een symbool – het heeft zelf geen waarde. Dat geldt ook voor de idee dat alles één zou zijn. Ook zij is dus illusie. Bovendien staat zij in schrijnend contrast met onze alledaagse beleving! Ik zie die gedachte daarom als een vorm van (zelf) bedrog – een alibi om je illusies juist niet onder ogen te zien.
June 28

Hans van der Gugten. Ja, dat is wat ik bedoelde, maar ik was te terughoudend om gelijk het woord (zelf)hypnose te gebruiken. Je gaat weer vlug en ook een beetje in de regressie. Je hoeft niet steeds te melden dat de foto van een kop tomatensoep geen dampende kop tomatensoep is. Dat is evident. Maar toch wel goed dat je het even noemt. Je zegt dat beelden per definitie illusie zijn. Maar het lijkt erop dat je daarmee bedoelt dat dit zo is omdat we de soep verwarren met de foto van de soep. Maar als we dat niet doen, dan is een beeld toch niet per definitie een illusie? Dan is een beeld een beeld. En ik ben het met je eens dat het idee dat alles één is ook een beeld is. Dat bedoelde ik met dat als je dat beeld als beeld ziet EN je gebruikt het als betekenisvol ten opzichte van andere beelden (‘alles is een’ in relatie tot ‘frustratie’ en ‘voldoening’), je het ene beeld gebruikt als een soort godsbeeld waarmee je die andere beelden intimideert. Dan is het toch zelfhypnose? Niks mis mee, het werkt voor je.
June 28

Karel. Illusies zijn bedrog. ‘Een illusie’ bestaat dus niet, net zomin als we spreken van ‘een Sinterklaas’. Om te ontwaken uit onze droom – de mythe van afscheiding – moeten we eerst erkennen dat onze gedachten en voorstellingen illusie zijn. Laat je dat na, dan kun je ook de waarheid niet ontdekken, namelijk, dat jij ze hebt bedacht. 🙂
June 28

Hans van der gugten. Je kwekt een beetje in circels Karel. Als u mij toestaat mij zo boud uit te drukken. Je reageert overigens niet op wat ik schreef, maar dat zij zo. Dat doen weinigen hier. Ze duiken gewoon en posten elke ochtend weer een nieuwe retorische vraag waarop zij al lang het antwoord denken te kennen. Dan wachten ze even en dan gaan ze weer los op iedereen die het anders snapt dan zij. Zeg maar. Of zoiets. Maar nu wij. Je schrijft dat illusies bedrog zijn. Wie bedriegt dan wie en hoe doet zij dat?
June 28

Hans van der Gugten. Trouwens, juist omdat ‘Sinterklaas’ bedrog is kunnen we spreken van ‘een Sinterklaas’, en nog een en nog een en nog een. Elk voor zich spelen zij het bedrog. Toch?
June 28

Karel. @ Hans: volgens mij kun je alleen jezélf bedriegen. Onze wereld is immers gebaseerd op denkbeelden – zij is letterlijk denkbeeldig. Al onze gedachten, percepties en uitspraken gaan dus over onszelf. Je kunt de vicieuze cirkel eenvoudig doorbreken: door dit (hardop) te erkennen. 🙂

June 28

Hans van der Gugten. Hoe kun je nu jezelf bedriegen?! Daar ben je toch zelf bij?! Ik reageer hier op wat je zegt Karel. Eerst heet het ‘illusies zijn bedrog’, Dan heet het dat we onszelf kunnen bedriegen. Bedriegen is iets dat iemand doet. Maar hoe kun je nu opzettelijk jezelf bedriegen? Dat is zoiets als met zwart en wit tegelijk schaak spelen en volhouden dat je beide kleuren zonder voorkennis speelt.

June 28

Karel. Illusies zijn bedrog, en jezelf bedriegen is inderdaad veinzen dat je er zelf níet bij bent. Zoiets heet dubbele ontkenning: net doen alsof jouw ideeën en belevingen zomaar opduiken zónder dat jij er zelf aan te pas komt. Op die manier ga je de confrontatie met je illusies uit de weg – zoals bijv. de populaire waanidee dat ‘dader’ en ‘slachtoffer’ gescheiden van elkaar bestaan. De denkbeeldige vicieuze cirkel blijft zo echter intact. 🙁

Hans van der Gugten. Karel, als ik je laatste tekst overlees, dan zie ik je steeds onopvallend van generalisatienivo wisselen en daarmee houd je je redenering kloppend. Voor mij, ander soort maar zeer verwant brein zeg maar, is de beweging om opheldering te zoeken in de richting van generiek naar meer specifiek. Er schoot me een woord te binnen en ik vond het terug in een email aan een vriend van twee jaar geleden. Ik schreef ”  En ja, dat is mijn makke: als iets op detailnivo niet klopt, dan klopt er iets niet.”. Wat er tussen ons gebeurt is het volgende: jij doet een bewering (‘illusies ziijn bedrog’), ik vraag door. Dat betekent voor mij altijd in de richting van specificering. Dan kom jij weer terug op hetzelfde nivo als waar jij begon. Dat is op zich weer een cirkelgang. Die wat mij betreft nergens toe leidt, want, ik herhaal,  ”  En ja, dat is mijn makke: als iets op detailnivo niet klopt, dan klopt er iets niet.”     Anders gezegd: een generalisatie is alleen waar als er geen tegenvoorbeeld van bestaat. Een tegenvoorbeeld is altijd specifieker dan de bewering.

June 28

Karel. @ Hans: een illusie is gedefinieerd als een ‘ogenschijnlijke werkelijkheid’ oftewel een waarneming waarbij onze zintuigen ons bedriegen. Ik ben het met je eens dat de dingen niet alleen voor het individu maar ook in zijn algemeenheid moeten kloppen. Maar wie zichzelf fopt (door geloof te schenken aan subjectieve percepties en dat te ontkennen) leeft letterlijk in een denkbeeldige wereld waarin álles omgekeerd oftewel illusie is. Vandaar dat we volgens mij bij onszelf moeten beginnen – eerst uit de tweeledigheid van onze beleving concluderen dat onze eigen waarneming niet klopt, en vervolgens erkennen dat wij daar zélf de oorzaak van zijn.

Tot zover dit vergelijkend warenonderzoekje.

Voort.

Vorig jaar had ik al eens het beeld in mijn hoofd van puzzels met verschillende maten stukjes.
Het lijkt wel of voor D. de formaten van de puzzelstukken groter moeten zijn dan de mijne.
Terwijl een puzzel wezenlijk niet veranderd als je elk puzzelstukje weer verder opsnijdt in bijvoorbeeld vier kleinere stukjes.
De puzzel blijft kloppen, bevat alleen meer details/stukjes.

Vanavond dacht ik opeens terug aan de bollensorteermachines die ik uit mijn jeugd ken.
Vreselijk stoffige toestanden waren dat. Het zijn lange schudmachines die achter elkaar een serie zeven bevatten waarvan de gaten steeds groter worden.
Dus door de eerste zeef vallen de kleinste bollen, de rest blijft erop liggen en wordt verder geschud op de volgende zeef met iets grotere gaten en zo verder.
https://www.youtube.com/watch?v=2Ah27P6Ph4E

Het heeft lang geduurd, mede door de complexiteit van de zich wederzijds zo ongeveer versterkende patronen en bijbehorende existentiele belangen, tot dit licht begon te schijnen: als D. niet snapt wat ik bedoel en wat ik (in communicatie) nodig heb, dan is het aan mij een stap eerder in het proces de trigger te vermijden.
Tweemaal heb ik dat gedaan en het resultaat was verbluffend. Hier is hoe D. reageerde:
“  Ik proef in je laatste twee mailtjes een ontspannenheid die je nooit had.

 En nogmaals, het staat je zeer goed.

 Heb je na al die dalen en ravijnen een soort hoogvlakte bereikt?

 Of is er specifiek in mijn richting een relaxatie?”

Een poosje geleden begon D. mij te suggereren dat ik wellicht bij onze meelezers kon uitvinden hoe gelijk hij heeft.
Ik hield me in, wetend dat alle meelezers snappen waarover ik het steeds heb, alleen hij  niet.
Goed dat ik even inhield, want toen kwam jij (B.) met je mail waarin je opmerkte:
”  vervolgens is opnieuw de toonzetting van je laatste mailtje dusdanig, dat Hans 

Alleen maar kan reageren vanuit reaktie…  Hij heef geen keus. 

Ik heb een vermoeden dat jij iets niet helder hebt D., ten aanzien van de manier waarop je Hans tegen de haren strijkt. 

Dit alles staat los van de studie der heilige geschriften, dit heet systemisch…

Hebben we het ook al over gehad.”

Hiervoor heb ik je later bedankt door te schrijven: ”  Trouwens bedankt voor het brengen van beweging.”

D. doet dan een snelle vlotte poging zich te beteren: “B. spreekt me erop aan dat ik jou door mijn toonzetting tegen de haren strijk.

Zou kunnen, in dat geval mijn excuses, maar kan toch niet het echte probleem zijn. Ik probeer dan maar even iets anders.”

De opmerking ‘maar kan toch niet het echte probleem zijn’, neemt in mijn ogen de hele poging weer terug naar af.
Maar er volgt weer een diagnose van hem over mij, maar de inleiding is belangrijk mijns inziens:

”  Voor mij is het probleem dat jij me ziet als een soort weirdo Aspergerfreak, totaal vervreemd van m’n gevoelens. 

Op zich is dat geen probleem, ik vind dat wel grappig. 

Het echte probleem is dat jij je tot taak hebt gesteld om mij te ‘helpen’ en me daardoor al jaren lastig valt teneinde een ‘doorbraak’ te forceren of zoiets en ik vind dat gewoon niet prettig en heb dat ook keer op keer aangegeven. You however don’t take no for an answer, integendeel het bevestigt alleen maar hoe ‘vast’ ik zit, want waarom anders toch die weerstand? Logisch toch?

Dit gaat zo dus nooit opgelost worden.

Ik begrijp dat het pijnlijk is om, als je om iemand geeft en je hem wilt helpen en je jezelf tot in je tenen daarvoor inzet, om dan maar steeds weer tegen een muur op te lopen, ik voel me je mee.

Maar ik voel me prima, steeds beter zelfs.  Dus als je nu écht om me geeft, waarom gun je me dat dan niet eenvoudig en heb je de bescheidenheid om in je erin te schikken dat je wat dit betreft niet nodig bent?

Als je dát kunt, dan is alles direct opgelost, kunnen we koffie gaan drinken en weer naar Mahaballipuram, kortom gewoon van elkaar genieten, waar het om gaat.

Zelfs al zoú ik de weirdo zijn waar jij me voor houdt, ook dan zou je me véél beter op die manier kunnen helpen, omdat je dan de nodige invloed en gehoor zou krijgen, die je nu ontbeert.”

Het grote misverstand bij D. wordt hier blootgelegd. Hij noemde het laatst zelf, hij heeft meer met paranoia dan met Asperger, en was verbaasd dat ik ergens een verband suggereerde (zonder dat ik me ervan bewust was geloof ik, ik ga niet alles meer opzoeken, het is al 1.18 en mijn gasten zijn net geland op Schiphol, dus nog een uur of zo te gaan).
Het misverstand is dit: in onze communicatie vecht ik om begrepen te worden.
Dat is mijn belang. Daaruit vloeit voort mijn belang dat D. snapt/ ziet/begrijpt wat er tussen ons gebeurt. Dat is op metanivo. Wat hij vind van types als James Swartz moet hij zelf weten. Hij is degene die krampachtig probeert mij aan te praten dat zijn opvattingen juist zijn.

En hij sneakt maar door in deze. Verandert de subject line in de richting die hij goed vind (de guru discipel relatie bijvoorbeeld, of ‘communicatie en karakter’) en sneakt er dan weer passief agressief zijn boodschappen over mij in.
Zoals laatst weer deze, onder het kopje ‘alweer guru-disciple-relationship’: “Wat ik weer helderder heb gekregen de laatste tijd is het verschil van opvatting over de guru-disciple-relationship tussen Hans en mij.”
Waarop een uitgebreide D. ophemelende analyse volgt.
Ik zeg het nog maar eens, onze communicatie gaat niet over dat onderwerp, hij cadreert het steeds zo dat hij zijn vermeende gelijk weer eens kan herhalen.

En even later nog weer indirecter, nog passiever agressief zeg maar, schrijft D. aan B., nu even mevrouw de voorzitter, het volgende, zichzelf impliciet als gelovige omschrijvend (“Er moet besef zijn dat er een grotere macht is.”): “Het commentaar geven op de guru is een subtiele, sophisticated wijze om uiteindelijk zelf in charge te blijven.”
Gewoon in een briefje zogenaamd aan u mevrouw de voorzitter, weer geïllustreerd met het voor dit doel eerder van stal gehaalde gemekker over de bekende baron van Münchhausen.
Wat heeft ie weer gelijk.
D. is steeds duidelijker verstopt aan het doen wat hij steeds duidelijker en steeds maar herhaald op mij projecteert.

[Het is 1.55 uur, een taxichauffeur belde, mijn gasten vertrekken nu vanaf Schiphol].

Kortom, dit is een weer te gedetailleerde poging om D. iets uit te leggen.
Het is me een troost te weten dat jij, B., mij kunt volgen.
Mocht je vragen hebben dan beantwoord ik die graag.

Er staan nog een paar windows open met mogelijke illustraties voor hier.
Ik kijk even of ik vind dat die nu nog passen, of leuk zijn, of zoiets.

Wat open staat is een oude poster, met een zinnetje erop dat me altijd is bijgebleven: In de bioscoop vergeet je dat het film is.
Dat is voor mij een treffende metafoor voor het omgaan met onze gedachten en begrippen. Als je daarop niet kunt in- en uitzoomen lijkt de film al snel de enige echte afbeelding van de werkelijkheid.

Incommensurabiliteit.
https://www.youtube.com/watch?v=KL_Fk7NvI7Y

Het is half 3 en mijn gasten zijn ingechecked.
Actuele anekdote: ik ben Hindi aan het leren. Het was me al opgevallen dat ik een paar keer al Duits sprak met Duitse gasten zonder dat ik het door had. Voorheen had ik altijd een ritueeltje, zo van momentje, even omschakelen en dan kwam het Duits op gang. Dus ik had al een paar keer opgemerkt dat het erop lijkt dat met het leren van Hindi het hele taalgebeuren wordt geactiveerd. En daarstraks trof ik dus een moeder met dochter uit de omgeving van Bordeaux, vliegtuig drie uren vertraagd. Ze spraken niet of nauwelijks Engels en op een gegeven moment begon ik maar langzaam te zeggen dat ik een beetje Frans spreek maar niet zo vlug. En opeens sprak ik weer Frans zoals veertig jaar geleden. Leuk. En verbazend.

De herhaalde boodschappen van D. deden me laatst denken aan het steeds herhalen van een slogan door de voorvrouw van de Partij voor de Dieren:
“Voorts zijn wij van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.”
Dat gaat weer terug op de bekende uitspraak van Cato over Carthago: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ceterum_censeo_Carthaginem_esse_delendam

Zo kan ie wel weer.
B., bedankt voor het luisteren.
Binnenkort ga ik D. uitnodigen voor een kop koffie.

Hoi,
hans

Einde citaat.